منبع اصلی انرژی بدن، قندی به نام گلوکز است که معمولا از کربوهیدرات‌ها ازجمله غلات، محصولات لبنی، میوه‌ها، برخی از سبزیجات، لوبیا و حتی شیرینی‌ها فراهم می‌شود. کبد و عضلات، گلوکز را ذخیره می‌کنند و هر زمان که بدن به آن احتیاج داشته باشد آن را در جریان خون آزاد می‌کنند.

با این‌ حال، در طول روزه‌ داری، این روند تغییر می‌کند. بعد از حدود هشت ساعت ناشتا بودن، کبد از آخرین ذخایر گلوکزخوداستفاده خواهد کرد. در این مرحله، بدن وارد حالتی به نام گلوكونئوژنز (gluconeogenesis) می‌شود كه نشان‌دهنده انتقال بدن به حالت ناشتاست. مطالعات نشان داده‌اند که گلوکونئوژنز، تعداد کالری‌هایی را که بدن می‌سوزاند افزایش می‌دهد. اگر کربوهیدرات وارد بدن نشود، بدن شروع به تولید گلوکز با استفاده از چربی‌ها می‌کند.

درنهایت، این منابع انرژی برای بدن نیز تمام می‌شوند و اگر روزه‌داری ادامه پیدا کند می‌تواند به گرسنگی جدی‌تری تبدیل شود. در این مرحله، سوخت‌ و ساز بسیار کند می‌شود و بدن برای کسب انرژی، شروع به سوزاندن بافت عضلانی می‌کند. این حالت گرسنگی واقعی، پس از چند روز متوالی یا حتی هفته‌ها بدون خوردن غذا اتفاق می‌افتد؛ بنابراین، ازآنجایی‌که روزه‌ داری در دین اسلام، کمتر از 24 ساعت است به‌ طور کلی امن است و اگر به بیماری خاصی مبتلا نباشید مشکلی برای شما ایجاد نخواهد کرد و فوایدی نیز دارد.

فواید روزه‌ داری برای سلامتی چیست؟

1_پیشگیری از ابتلا به دیابت از طریق کاهش مقاومت به انسولین : کاهش مقاومت به انسولین می‌تواند حساسیت بدن به انسولین را افزایش دهد و این موضوع به بدن امکان می‌دهد که گلوکز را از جریان خون به سلول‌ها منتقل کند. علاوه بر تاثیرات احتمالی روزه‌داری بر کاهش قند خون، روزه گرفتن می‌تواند به ثابت نگه داشتن قند خون نیز کمک کند و از افزایش ناگهانی آن پیشگیری کند.

2_بهبود سلامت عمومی بدن از طریق پیشگیری از التهاب در بدن : اگرچه التهاب حاد، یک فرایند ایمنی طبیعی است که برای مقابله با عفونت‌ها فعال می‌شود اما التهاب مزمن می‌تواند خطرات زیادی برای سلامتی شما داشته باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که التهاب می‌تواند در ابتلای افراد به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، سرطان و آرتریت روماتوئید نقش داشته باشد. برخی مطالعات نشان می‌دهند که یکی از فواید روزه‌ داری می‌تواند به کاهش سطح التهاب در بدن و تقویت سلامتی کمک کند.

3_بهبود سلامت قلب با بهبود فشارخون، تری‌گلیسیرید و سطح کلسترول

ویژگی های وعده های  غذایی در ماه رمضان

در ماه مبارک رمضان استفاده از برنامه غذایی متنوع و متعادل شامل 5 گروه اصلی  یعنی نان و غلات ،  میوه‌ها ،  سبزیجات، گوشت و حبوبات و تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، برای حفظ سلامت بدن و تامین انرژی و نیازهای تغذیه‌ای بدن توصیه می‌شود. برای حفظ تعادل در وعده‌های غذایی نیازی به حذف هیچ یک از وعده‌های غذایی نیست. در ماه رمضان انسان دچار محدودیت یا محرومیت مواد غذایی نمی‌شود و احتیاج به ذخیره‌سازی مواد غذایی پیش از ماه رمضان وجود ندارد.

  1_افطار

بهتر است روزه‌داران روزه‌شان را با آب ولرم باز کرده و پس از آن از نان، پنیر، گردو و غذاهای گرمی مانند آش استفاده کنند و حتما بین افطار تا شام یک تا دو ساعت فاصله بگذارند و حتما در این زمان آب فراوان بنوشند. شروع افطار با شیر و چند عدد خرما نیز مفید است. . استفاده از غذاهای سهل الهضم در افطار توصیه می شود. مصرف زولوبیا و بامیه توصیه نمی شود. هنگام افطار تند خوری و پرخوری نکنیم.

از افطار تا هنگام سحری سعی كنید با نوشیدن مایعات فراوان و میوه ها مایعات از دست رفته در طول روز را جبران كنید.

 2_ سحر

وعده غذایی سحر را حذف نکنید. وعده غذایی سحر سبک و مقوی باشد. بلافاصله پس از سحری نخوابید.

مصرف میوه در سحری از تشنگی در طول روز پیشگیری می كند. مصرف غذاهای چرب،سرخ كرده و پرادویه موجب تشنگی می شود.  هنگام سحر از خوردن غذاهای خشک نظیر کوکو سبزی، کوکو سیب‌زمینی، کتلت و گوشت‌های سرخ شده مثل کباب، جوجه‌کباب و ماهی خودداری کنید. این غذاها به همراه غذاهایی که ادویه زیادی دارند، باعث عطش زیاد وترش کردن معده می‌شوند. تمام روزه داران، خصوصاً آنهایی که دچار بیماری‌های گوارشی و معده هستند، سعی کنند از خوردن این غذاها بپرهیزند. هم چنین باید شش تا هشت لیوان آب در فاصله ی افطار تا سحر نوشیده شود و برای پیشگیری از احساس تشنگی در طول ساعات روز، لیمو ترش تازه در پایان سحری مصرف شود. مصرف نمک در سحرهای ماه رمضان باید بسیار کم باشد مصرف ماست در سحری یکی از توصیه‌های جدی است اما بهتر است از دوغ خیلی کم استفاده شود چون نمک زیادی دارد. مصرف چای در سحر باید کم باشد چون باعث افزایش ادرار و کاهش  آب ذخیره شده بدن می‌شود.

نگار سیاه پوش

کارشناس تغذیه و رژیم درمانی